Soja od jakiegoś czasu budzi pewne kontrowersje. Znamy ją pod postacią tofu, sosu sojowego, tempehu. Jedni się zajadają, inni się jej boją. Czy soja jest zdrowa?
Pierwsze zachwyty nad soją w świecie naukowców pojawiły się już w 1972 roku w Mediolanie. Przyglądano się osobom obciążonym genetycznie hipercholesterolemią (czyli wysokim poziomem cholesterolu). Okazało się, że zastąpienie mięsa i nabiału soją powodowało spadek jego poziomu o 15-20% wśród badanej grupy!
Soja przeciwdziała skutkom spożywania nadmiernej ilości tłuszczów. Podczas pewnego badania, do diety osób uczestniczących, dodawano 500 mg cholesterolu oraz soję. Wykazano, że soja odpowiadała za utrzymanie cholesterolu we krwi na tym samym poziomie. Wyniki były takie same w momencie, gdy zamiast cholesterolu stosowano dietę bogatą w mięso. Obserwacje prowadzono 2 lata. D. Klurfeld i D. Kritchevsky z Instytutu Wistar podają, że aby mieć „odmłodzone” tętnice (czyli bez zmian miażdzycowych), nie trzeba być na diecie wegetariańskiej, a wystarczy włączyć do diety podstawowej soję. Obraz tętnic będzie podobny.
Dlaczego ma znaczenie jak wyglądają Twoje tętnice?
Czy soja jest zdrowa? Okazuje się, że dieta z obecnością soi podnosi poziom cholesterolu HDL (tego „dobrego”), ale może również zmniejszać zmiany miażdżycowe w naczyniach. Najlepsze działanie soi obserwuje się u osób obciążonych genetycznie, a nie u tych, którzy znajdują się w górnych granicach normy. Jednak najlepsze efekty w obniżaniu poziomu cholesterolu uzyskać można jadając soję i stosując dietę niskotłuszczową.
Testowano na chomikach jak soja wpływa na rozwój kamieni żółciowych. Okazało się, że spożywanie soi, w części przypadków powodowało ustąpienie kamicy żółciowej. Niestety na ten moment nie jest znany mechanizm tego działania.
Soja nie powoduje istotnego podwyższenia poziomu cukru we krwi. Ma to ogromne znaczenie w przypadku osób z cukrzycą.
Soja i nowotwory
Zupa miso, czyli zupa zrobiona z pasty sojowej może się przydać w profilaktyce nowotworowej. Okazuje się, ze Japończycy, którzy jedzą miskę zupy miso dziennie, mają o jedną trzecią niższy wskaźnik zachorowalności na raka żołądka! Spożywanie tej zupy rzadziej, również obniża wskaźnik nawet o kilkanaście procent! Szczurom naświetlanym promieniami rentgenowskimi podawano dietę z soją i bez niej. W grupie pierwszej wskaźnik zachorowalności na raka sutka wyniósł 44%, co może wydawać się dużo dopóki nie przyjrzymy się grupie kontrolnej. Wtedy okaże się że dieta bezsojowa przyczyniła się do zachorowania 74% naświetlanych szczurów!
Działanie hormonopodobne
Soja bogata jest w fitoestrogeny. Może być korzystne wiec włączenie jej do diety kobiet po menopauzie. Niestety może tez wpływać obniżająco na płodność. Z soją należy również uważać w przypadku chorób tarczycy. Mitem jest, że wszystkie osoby powinny jej unikać czy się jej bać. Odstawienie jej może być potrzebne jedynie w niektórych przypadkach.
- S.M. Grundy et al. Comparison of actions of soy protein and casein on metabolism of plasma lipoproteins and cholesterol in humans
- G.S. Lo et al, Soy fiber improves lipid and carbohydrate metabolism in primary hyperlipidemic subjects
- D.V. Messed et al. Inhibition of oral carcinogenesis by a protease inhibitor
- C.R. Sirtori et al, Studies on the use of a soybean protein diet for the management of human hyperlipoproteinemias
- H. Takeshi, Epidemiology of human carcinogenesis: a review of food-related diseases
- W. Troll et al, Soybean diet lowers breast tumour incidence in irradiated rats
Każdy przypadek inny – dla jednego soja nie będzie stanowiła zagrożenia a dla drugiego już tak. Najważniejsze to słuchać własnego organizmu i uczyć się od niego.